Ev almayı düşünenlerin sıkça karşılaştığı kavramlardan biri de kat mülkiyeti ve kat irtifakıdır.
Bir mülkün resmi ehliyeti ve evrakı olan tapusu konusunda gereken hassasiyeti göstermek ve bu konuda bilgi sahibi olmak büyük önem taşır. Özellikle de ev alırken konut kredisi kullanılacaksa bu kavramların önemi daha da artar. Bu nedenle kat irtifakı ve kat mülkiyeti konusunda bilgi sahibi olmak vesatın alma işlemlerinde kat irtifakı ve kat mülkiyeti yükümlülüklerine dikkat etmek büyük önem taşıyor.
Kat irtifakı ne demektir?
Peki bu kadar önemli olan kat irtifakı ne demektir? Kat irtifakı; inşaat yapılacak veya yapılmakta olan arsa üzerinde sizin almayı düşündüğünüz dairenin hissesine düşen arsa tapusu demektir. Yani siz diyelim ki 5 bin metrekare bir arasa üzerinde 100 eşit daireden oluşan bir sitede 1 daire aldınız, yani sitenin 1/100’ü 50 metrekare arsa sizin oluyor ve kat irtifakı tapusunda aldığınız daireye ait 50 metrekare arsa olarak belirtiliyor. Bu tapuda, ortada daire olmamasına rağmen, yapılacak tüm dairelerin adres ve kapı numaraları belediye tarafından belirleniyor.Kısaca kat irtifakı tapusu, inşaatı henüz başlamamış ya da inşaat halindeki ev için, müteahhit ile evi satın alan arasında yapılan karşılıklı bir anlaşmadır. Daha açık bir tanımla kat irtifakı; yapılmakta veya ileride yapılacak olan bir yapının kat mülkiyetine esas olmak üzere, arsa maliki veya ortak malikleri tarafından, kurulan kullanma hakkıdır.
Kat irtifakının üç temel özelliğini maddeler halinde sıralarsak:
• Kat irtifakı; bir gayrimenkul üzerine yeni bina inşa edilmesi taahhüdüdür. Gayrimenkulün ilgili belediyece onaylı projesine göre yeni bina yapılacağını belirtir.
• Kat irtifaklı tapuda bu yapıya ait arsadan konut satın almak istediğinizde arsa hissesi üzerinden sizin payınıza düşen kısım görülür.
• Kat irtifakı tapusu, tapu dairesinden alınır. Tapuda yine size ait olan kat,daire,adres gibi bilgiler bulunur.
Kat mülkiyeti nedir?
Diğer önemli bir kavram ise kat mülkiyetidir. Kat mülkiyeti nedir? sorusunun cevabı ise şöyle açıklanabilir: Kat mülkiyeti; Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre; tamamlanmış bir yapının kat, daire, iş bürosu, dükkan, mağaza, mahzen, depo gibi bölümlerinden ayrı ayrı ve başlı başına kullanılmaya elverişli olanları üzerinde, o gayrimenkulün maliki veya ortak malikleri tarafından, Kat Mülkiyeti Kanunu’nun hükümlerine göre, bağımsız mülkiyet hakları kurabilmelerini ifade eder. Kat mülkiyeti, arsa payı ve ana gayrimenkuldeki ortak yerlerle bağlantılı özel bir mülkiyet türüdür. Yani en basit ifade ile kat mülkiyeti, bağımsız bölüm üzerindeki mülkiyettir. Eğer kat mülkiyeti kurulmuş bir gayrimenkul aldıysanız yani kat mülkiyetli tapunuz var ise bu aslında sizin o evin tam olarak sahibi olduğunuzu gösteren bir belgedir. Eviniz, daire numaranız net olarak belli olur.
Kat mülkiyetini kat irtifakından ayıran üç temel nokta ise şöyle sıralanır:
• Kat mülkiyeti bitmiş yapıyı temsil eder.
• Kat mülkiyeti için iskanın alınmış olması gerekir.
• Kat mülkiyetli tapuda, kat irtifaklı tapuda belirtilen hisse değeri metrekare olarak belirtilir.
Kat mülkiyetinin kurulabilmesi için de;
• Ana gayrimenkulün örneğin binanın inşaatının tamamlanmış ve kullanmaya elverişli olması gerekir.
• Kat mülkiyeti kurulmak istenen yapının tümünün kâgir olması gerekir. Ahşap veya toprak yapılarda kat mülkiyeti kurulamaz. Kagir olmaktan kasıt binanın iskeletinin beton veya çelikten inşa edilmiş olmasıdır.
• İnşaat projesinin onaylanması ve onaylı projeye sadık kalınarak yapının yapılıp bitirilmesi ve ilgili belediyeye iskan raporu için müracaat edilmesi gerekir.
• Belediyenin ilgili birimi, inşaat projeye uygun yapılmış ise iskan belgesini verir ve bu belge ile Tapu Sicil Müdürlüğü’ne kat mülkiyetinin kurulması için müracaat edilir ve kat mülkiyeti tapuları alınır.